برای نوشتن پایان نامه از کجا باید شروع کنیم؟

این سوالی است که اغلب دانشجو یان بعد از اینکه واحد پایان نامه  رو می گیرند برای اونها پیش می آد و  معمولا هم از همین جا اشتباهات شروع می شه!

شروع خوب یک پایان نامه یک سوال خوب برای تحقیق کردن است. البته اینو خیلی ها می دونن اما اغلب حتی تا روز دفاع پایان نامه دقیقا نمی دانند سوال اونها چی بوده و چه مسئله باید حل می شد. بگذارید همین جا یک نکته خیلی خیلی مهم رو باز کنم که اغلب دانشجو ها اشتباه می کنند:

" به هیچ وجه فقط برای ارضای کنجکاوی خودتون ( بخونید بی سوادی مون و تکمیل اطلاعات عمومی یا جبران کم کاری های دوران دانشجویی ) سوال پایان نامه رو مطرح نکنید. دوستان عزیر پایان نامه یک تحقیق علمی است نه یک جزوه آموزشی برای پاسخ به سوالات شخصی. حتما میگید خوب اینکه معلومه. اما نمی دونم چرا موضوع به این سادگی رو خیلی ها جدی نمی گیرن و خوب معلومه چی می شه. وقتی یه پایان نامه فقط یه مروری است بر تحقیقات انجام شده به علاوه کمی آمار و ارقام ( اغلب دستکاری شده) نمی شه از توش دو تا مقاله حسابی در بیاد!! بهتره  با خودتون روراست باشید و به انگیزه هاتون هنگام انتخاب موضوع پایان نامه خیلی خوب فکر کنید.

حالا باید بگم یه سوال خوب برای شروع پایان نامه یا تحقیق  چه جور سوال یباید باشه:

سوال تحقیق یک سوال علمی است: یعنی اینکه دو تا ویژگی باید  داشته باشد:

یک- هنوز جواب آن داده نشده است که این دو حالت دارد: ۱- این سوال قبلا طرح نشده ۲-این سوال به روشی دیگری پاسخ داده شده که جواب آن چالش برانگیز است

دو- سوالات قبل از این سوال پاسخ داده شده باشد:( این نکته از نکته قبلی مهمتر است) هر سوال علمی برای پاسخ دادن نیاز به یکسری پیش فرض دارد که باید در تحقیقات قبلی پاسخ آن داده شده باشد وگرنه این تحقیق پایه علمی نخواهد داشت. به زبان دیگه یعنی اینکه سوالات علمی مثل حلقه های زنجیر هستند که محقق وقتی می تونه آخرین حلقه زنجیر فعلی را پاسخ دهد که حلقه های قبلی در تحقیقات پیشین جواب داده شدده باشد.

 از کجا بفهمیم که پرسشی که داریم پرسش علمی است؟

پرسش علمی پرسش مورد علاقه یا مورد توجه جامعه علمی است. یعنی اینکه محققان برای گسترش دانش خود نیاز به پاسخ های ارائه شده آن پرسش دارند بنابراین اگر در حین تحصیل به موضوعی علاقمند شدید و با توجه به کتب درسی یا مطالب کلاس درسی پرسش تحقیق خود را انتخاب کرده اید عجله نکنید . احتمالا این پرسش ویژگیهای تحقیق علمی را ندارد و تازه یک شروع است. برای اینکه مطمئن شوید که پرسشتان مناسب است دو راه وجود دارد:

اول- با یک متخصص یعنی کسی که در همان زمینه مقالاتی را نوشته است نه لزوما کسی که آنرا درس می دهد مشورت کنید (این راه خیلی مطمئن نیست)

دوم- با بررسی مقالات: برای این کار باید مقالات مرتبط با موضوع را بررسی کنید. یک راه میانبر این است که یک مقاله مروری (Review ) در مورد آن موضوع پیدا کنید و انرا بدقت بخوانید وگرنه زحمت این کار به دوش خودتان است و باید مقالات زیادی را سریعا مرور کنید تا متوجه شوید که آیا پرسش تحقیق شما مناسب است یا نه. اگر مقالات مرتبط با موضوع تحقیقات زیاد باشد یعنی موضوع را درست انتخاب کرده اید و حالا باید کنترل کنید که کارتان تکراری نباشدیعنی اینکه سئوال کاملا تکراری با  روش تحقیق مشابه  مطرح نکنید. اگه سئوالتان مشابه است باید از نظر روشی متفاوت باشد. اما اگر هیچ مقاله ای مرتبط با موضوعتان پیدا نکردید فکر نکنید که نابغه اید ! به احتمال خیلی زیاد پرسش تحقیق پرسش علمی نیست و امکان پاسخگویی به آن وجود ندارد به دو دلیل: این پرسش دارای پیش فرضهایی است که درست بودن آن هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است و لازم است به پیش فرضهای آن توجه کنید. مشاوره با یک خبره می تواند کمکتان کند. و یا انیکه روش مناسب برای پاسخگویی به این دست پرسشها فراهم نیست یعنی هنوز بنیان های نظری و تئوری آن ارائه نشده است که طراحی و تدوین یک تئوری برای پایان نامه کارشناسی ارشد امکان پذیر نیست مگر اینکه رساله دکتری باشد که قابل بررسی است. یعنی در صورت پیدا کردن حلقه های مرتبط می تواند یک تحقیق خوب را هدایت کند.

و نکته آخر اینکه: پرسش تحقیق مثل فانوس دریایی محقق را در اقیانوس مطالب و داده ها هدایت می کند. قبل از اینکه در دریای اطلاعات غوطه ور شوید و به سراغ جمع اوری داده بروید مطمئن شوید که (پرسش تحقیق) فانوس یا چراغ مناسبی برای پیدا کردن راه تان را اختیار دارید وگرنه  پس از یک دوره طولانی دست و پا زدن در اطلاعات بدون اینکه نتیجه مناسبی پیدا کنید تحقیق را رها می کنید و به قول معروف مجبور میشید سمبل کنید. پس خردمندانه است که در این مرحله با وسواس عمل کنید و پس از اطمنیان از درست بودن پرسش، تحقیق رو آغاز کنید.