1-ماضی ساده :الف :مثبت)که چیزی برای گفتن ندارد

ب) منفی) لم+فعل مضارع یا ما یل لا +صیغه عادی فعل ماض

لم یذهب و ماذهب و لاذهب

2-ماضي نقلي :الف) مثبت: قد+فعل ماضي ، /قلّما/طالما/کَثُرَما+فعل ماضي.

قد ذهبَ ( رفته است ) قلّما دخلَ في الغَيْبوبةِ (کمتر بيهوش بوده است) کَثُرما عُدتُ إلي نفسي (فراوان به خودم آمده ام)

 

ب)منفي:ماضي منفي +بَعْدُ/ لماّ+فعل مضارع/ لم +فعل مضارع +بَعدُ

قد ذهبَ.(رفته است) ما ذَهبَ بعدُ /لّما يذهَبْ/لم  يذهَبْ بعدُ ( هنوز نرفته است)

الأسطورة في الشعر[1]

الغموض في الشعر الحر

الصورة الشعرية عند شعراء مدرسة الديوان 

النزعة الانسانية في الأدب المهجري

٢٠ أيلول (سبتمبر) ٢٠٠٧بقلم إبراهيم مشارة

نگاهی بر رباعیات خیام

عمر خیام در سده پنجم هجری در نیشابور زاده شد. فقه را در میانسالی در محضر امام موفق نیشابوری آموخت؛ حدیث، تفسیر، فلسفه، حکمت و اختر شناسی را فراگرفت. برخی نوشته‌اند که او فلسفه را مستقیما از زبان یونانی فرا گرفته بود.

در حدود ۴۴۹ تحت حمایت و سرپرستی ابوطاهر، قاضی‌القضات سمرقند، کتابی دربارهٔ معادل‌های درجهٔ سوم به زبان عربی نوشت تحت نام رساله فی البراهین علی مسائل ‌الجبر و المقابلهبا نظام الملک طوسی رابطه‌ای نیکو داشت، این کتاب را پس از نگارش به خواجه تقدیم کرد. پس از این دوران خیام به دعوت سلطان جلال‌الدين ملکشاه سلجوقی و وزیرش نظام ‌الملک به اصفهان می‌رود تا سرپرستی رصدخانهٔ اصفهان را به‌عهده گیرد. او هجده سال در آن‌جا مقیم می‌شود. به مدیریت او زیج ملکشاهی تهیه می‌شود و در همین سال‌ها (حدود ۴۵۸) طرح اصلاح تقویم را تنظیم می‌کند. تقویم جلالی را تدوین کرد که به نام جلال‌الدين ملکشاه شهره‌است، اما پس از مرگ ملکشاه کاربستی نیافت. در این دوران خیام به‌عنوان اختربین در دربار خدمت می‌کرد هرچند به اختربینی اعتقادی نداشت .در همین سال‌ها(۴۵۶) مهم‌ترین و تأثیرگذارترین اثر ریاضی خود را با نام رساله فی شرح مااشکل من مصادرات اقلیدس*را می‌نویسد و در آن خطوط موازی و نظریهٔ نسبت‌ها را شرح می‌دهد. پس از درگذشت ملکشاه و کشته شدن نظام‌الملک، خیام مورد بی‌مهری قرار گرفت و کمک مالی به رصدخانه قطع شد بعد از سال ۴۷۹ اصفهان را به قصد اقامت در مرو *که به عنوان پایتخت جدید سلجوقیان انتخاب شده بود، ترک کرد. احتمالاً در آن‌جا میزان الحکم و قسطاس المستقیم را نوشت. رسالهٔ مشکلات الحساب (مسائلی در حساب) احتمالاً در همین سال‌ها نوشته شده است.

« مسار التمثيل العرفاني في الادب الايراني

قصه الفراشه و النار »

نصرالله بورجوادي

تعريب عبدالرحمن العلوي

قصه الفراشه و الشمعه، مضمون تكرر استخدامه من قبل شعراء الفارسيه لاسيما منذ ايام سعدي فما بعد، و يعود ظهور هذا التمثيل في الشعر الفارسي الي القرن الرابع الهجري و ان لم يكن شائعاً حتي منتصف القرن الخامس و السبب في ذلك يعود الي ان فهم هؤلاء الشعراء لقصه الفراشه و النار لم يكن فهماً عرفانياً كما هو الحال عند الحلاج و لا فهماً غرامياً هو الحال عند احمد الغزالي

زبان فردوسى و واژگان عربى در شاهنامه

مجيد شريفى

درباره واژگان فارسى شاهنامه تحقيقات ارزنده و شايان زيادى صورت گرفته است، اما درباره واژگان دخيل به ويژه واژگان عربى شاهنامه كمتر سخن رفته است.

اين مقاله بررسى و تحقيق مختصرى است درباره واژگان عربى شاهنامه و زبانى كه فردوسى در پديد آوردن آن به كار برده است.مشهور است كه فردوسى در شاهنامه از كلمات عربى استفاده نكرده و براى به نظم كشيدن شاهنامه از واژگان «پارسى سره» بهره جسته است و براى اثبات اين موضوع بيشتر به اين بيت استناد مى‌شود:

«بسى رنج بردم در اين سال سى           عجم زنده كردم بدين پارسى»

 « المفردات الفارسيه في القرآن »

بهاءالدين خرمشاهي

16) زمهرير (وردت مره واحده في سوره الانسان الآيه 13) كتب ادي شير (زمهرير تعني شده البرد، و هي مركبه من «زم» اي البرد و «هرير» اي الباعث او الحافز. و لهذا يقال «ازمهر اليوم» اي اشتد برده» (الالفاظ الفارسيه المعربه، ص 79). و يؤيد الشوشتري هذا الرأي و يقول في شرحه لها: «لقد وردت كلمه (زم) كثيراً بمعني البرد في الكلمات الفارسيه المركبه مثل «زمستان» و «سميرم»، و «شميران» و غيرها. و لم نتمكن من اثبات معني الشطر الثاني من الكلمه الذي فسره مؤلف معجم «البرهان القاطع» بـ«الفاعل» (معجم الكلمات الفارسيه في اللغه العربيه، ص 320).

تاثیر فارسی بر زبان و ادبیات عرب

« أثر العربية‌ في‌  الشعر الفارسي‌ »

اللغة‌ كسائر مظاهر الحياة‌ تعمل‌ فيها الحوادث‌ و الطواري‌ء فتعطيها شيئا" و تأخذ منها شيئاً، فقد تتغير مبانيها و صورها علي‌ مرور الزمان‌ و كثرة‌ العوامل‌ فإذا بها لغة‌ أخري‌ قد لا تشبه‌ أصلها في‌ شي‌ء و لا يجمعها معها لفظ‌ ،و ذلك‌ إذا ما تهيأت‌ لها أسباب‌ التغيير و التبديل‌ و التجديد، و هذا ما طرأ علي‌ جميع‌ اللغات‌ البشرية‌ عند مرورها بعوارض‌ زمنية‌ عملت‌ فيها عملها ، و من‌ هذه‌ اللغات‌ كانت‌ اللغة‌ الاءيرانية‌ .

« مكانة المرأة في (شاهنامة) الفردوسي »

  ليس سرا ان الشاعر الايراني الكبير (الفردوسي) كان يهتم كثيرا بشخصية النساء من خلال قصص (الشاهنامة) الشعرية والتي تعني بالعربية (روائع الملوك).

فمكانة المرأة في الشاهنامة، رفيعة ومنزلتها عالية، اذ سمت الى ذروة الكمال الاخلاقي في غير موضع من قصص واشعار الشاهنامة، فالنساء بعيدات عن الفتن واثارة الصراعات، ومليئات بالطهارة الروحية والمكانة المعنوية ومحاطات بالحرمة فضلا عن تبوئهن للمسؤوليات المتقدمة والحضور الفاعل في الاجتماعات، بل وتصدرهن لموقع الملوكية وادارة الحكومة وهن في قمة الزهد والتحجب والوفاء للزوج، كل هذه الخصال كانت تتصف بها المرأة والفتاة الايرانية.

جلوه ي علي (ع) در ادب فارسي

نويسنده: ناهيد سادات رحياتي

بي عشق تو هر که در جهان زيست مباد

با ياد تو ، دوزخ و جنان چيست ؟ مباد يک جمله بگويم و سخن ختم کنم

واشكافي ادبيات عرفاني بعد از انقلاب

دكتر محمدرضا سنگري نويسنده،

 شاعر و پژوهشگر دفاع مقدس

نگاهی به آثار و اندیشه های جلال آل احمد

اشاره

ادبیات عاشورایی

هاشمی ، محمد قاسم

جلال الدین محمد مولوی(وفات 672 هجری)

جلال الدین یکی از بزرگترین و تواناترین گویندگان متصوفه و از عارفان نام آور و ستاره درخشنده و آفتاب فروزنده آسمان ادب فارسی و شاعری حساس و صاحب اندیشه بوده است.

نيما و مكاتب ادبي

نسرين برزآبادي فراهاني

ناتورالیسم در ادبیات

مكتبهاي ادبي

در اينجا به شرح روند پيدايش و تكامل و زوال مكتبهاي ادبي مي‌پردازيم كه در اروپا پا به پاي دگرگوني‌هاي اجتماعي پديد آمده‌اند و نماينده نياز جامعه در دوره خاص خود بوده‌اند:

مکتب رمانتیسیسم در ادبیات

مکتب رئالیسم در ادبیات

قصه الفراشه و النار »

نصرالله بورجوادي

تعريب عبدالرحمن العلوي

قصه الفراشه و الشمعه، مضمون تكرر استخدامه من قبل شعراء الفارسيه لاسيما منذ ايام سعدي فما بعد، و يعود ظهور هذا التمثيل في الشعر الفارسي الي القرن الرابع الهجري و ان لم يكن شائعاً حتي منتصف القرن الخامس و السبب في ذلك يعود الي ان فهم هؤلاء الشعراء لقصه الفراشه و النار لم يكن فهماً عرفانياً كما هو الحال عند الحلاج و لا فهماً غرامياً هو الحال عند احمد الغزالي

     لاشك ان النقاط التي اشار اليها احمد الغزالي تكاد تكون نفس ما اورده الحلاج في «طاسين الفهم»، لكن من الانصاف القول ان لغه تعبير الاول اجمل و ذات ايقاع شعري اقوي من لغه الثاني فضلاً عن محتواها الاضخم. و ما يؤكد علي وجود صله واضحه بين افكار الاثنين و تصوراتهما، هي عباره الغزالي التي اوردها ضمن قصه الفراشه: «أفنيت عمرك في عباره الباطن فأين الفناء في التوحيد؟». و هذه العباره مأخوذه بالنص من الحلاج، و قد قالها في حوار مع ابراهيم الخواص (ت 291هـ) و الفناء في التوحيد عند احمد قد عبّرت عنه الفراشه اروع تعبير من خلال احتراقها بالنار.

« لمعات وجدانية من الشعر الفارسي القديم»

رشید يلوح

هذه الابيات من الشعر الفارسي لمعات وجدانية نأمل ان تعطي للقارىء انطباعا ولو اوليا حول شعراء بلاد فارس، حيث يمكنك ان تسمع من الناس عامتهم وخاصتهم ابياتا لكبار الشعراء امثال حافظ ومولانا والفردوسي وسعدي ، تماما كالناس في الكويت او قطر او السعودية، ليبيا او موريتانيا، ان الشعر حالة حضارية وفيض معنوي يختزل في باطنه الكثير من الرسائل ويضفي على التواصل اليومي جاذبية اكثر.

سمبولیسم در ادبیات

زبان فردوسى و واژگان عربى در شاهنامه

مجيد شريفى

درباره واژگان فارسى شاهنامه تحقيقات ارزنده و شايان زيادى صورت گرفته است، اما درباره واژگان دخيل به ويژه واژگان عربى شاهنامه كمتر سخن رفته است.

اين مقاله بررسى و تحقيق مختصرى است درباره واژگان عربى شاهنامه و زبانى كه فردوسى در پديد آوردن آن به كار برده است.مشهور است كه فردوسى در شاهنامه از كلمات عربى استفاده نكرده و براى به نظم كشيدن شاهنامه از واژگان «پارسى سره» بهره جسته است و براى اثبات اين موضوع بيشتر به اين بيت استناد مى‌شود:

«بسى رنج بردم در اين سال سى           عجم زنده كردم بدين پارسى»

عبدالرحمن العلوي

تعتبر المرحله المعاصره من الادب الفارسي مرحله النثر لما شهده النثر من ازدهار لم يسبق ان حققه من قبل علي صعيد المضمون و الاسلوب.

     لا يمكن انكار ما لايران من تراث ادبي عظيم و خليفه ادبيه تمتد لآلاف السنين، حتي انها تعد من اغني المصادر الادبيه في العالم. فقد كانت مركزاً لادب قديم واسع مكتوب و مخلوط علي يد نخبه فكريه و ادبيه. و برهنت الحركه الادبيه الايرانيه الحديثه عن ان النبوغ الادبي الايراني لم يقتصر علي الازمان المندثره، فلازال هذا النبوغ فياضاً حتي اليوم يتجدد بتجدد الزمن و يبدع كلما دعت الحاجه الي الابداع.

الفارسيه بين الاخذ و العطاء

عبدالرحمن العلوي

  اشتهر عمر الخيام خارج ايران كشاعر اكثر من اشتهاره كعالم رياضيات و فلك و فيلسوف. في حين كان اهتمامه العلمي يفوق اهتماه الادبي و الشعري بشكل خاص، بل انه كان يلجأ الي الشعر – حسب بعض المصادر – حينما كان يشعر بالارهاق و العناء من شده الانهماك العلمي، فيتخذ منه وسيله للراحه و الهروب من جديه الحياه الي آفاق الخيال و رحاب الكلمه الحلوه و العباره النابضه بالجمال

« حميد سبزواري شاعر الاناشيد الحماسيه الالتزام عنوان الشعر »

منير الصائغ

  «الله اكبر.. خميني رهبر»، واحد من أشهر الاناشيد الحماسيه التي رافقت مسيره انتصار الثوره الاسلاميه في ايران، و امتد صداها الي بقيه البلدان، و راحت ترددها الشعوب التي تعاطفت مع الثوره و عشقت قائدها.. ترجم الأديب حميد سبزواري مشاعر الجماهير بصدق، فكان لكلماته وقعها العميق في النفوس.. في الحوار الآتي، نتعرف علي جانب من آرائه في واقع الشعر قبل الثوره و بعدها، و مصطلحي الحداثه و الالتزام في الشعر نقرأه معاً:

     - الاديب الاستاذ حميد السبزواري، في البدء نود أن نتعرف علي تقويمكم لواقع الشعر في الفتره التي سبقت انتصار الثوره؟

جامعه شناسی سوگواری مذهبی در ایران

عبد الرحمن العلوي

  فيما كان سعدي في شيراز منهمكا في تاليف ديوانيه «غلستان» و «بوستان»، ‌ترامي الي اذنيه الغزو المغولي لبغداد،‌ عاصمه الدوله العباسيه آنذاك. و صعق سعدي مثل باقي المسلمين لذلك الخبر، و تاثر الي درجه كبيره سيما و قد عاش احلي سني عمره في هذه المدينه الجميله، و قطف من رياض علمها ازهار المعرفه و الحكمه و الادب. و اثارت تلك الحادثه الرهيبه التي هزت العالم الاسلامي قريحه سعدي الشعريه، فانشد قصيده طويله بالعربيه منها الابيات التاليه:

حبست بجفني المدامع لا تجري      فلما طغي الماء استطال علي السكر

نسيــم صبا بغـداد بعـد خرابها     تمنيت لو كانت تمــر عـلي قبري

     لا تدين اللغه الفارسيه بعد الفردوسي لاحد كما تدين لسعدي،

عبدالرحمن العلوي

يعود تاريخ النثر المكتوب في ايران الي زمن موغل في القدم. و تؤكد حركه الترجمه لكثير من الآثار العلميه و الفلسفيه الي اللغه البهلويه، أن النثر في ايران قد اجتاز مراحل كبيره من التطور.

     كان معروفاً لدي الادباء و البلغاء العرب ما كان للمتكلمين بالفارسيه من بلاغه و جزاله بيان و حكمه. و قد اعترف بهذه الحقيقه حتي المتعصبين من الكتاب العرب القدامي. فالجاحظ مثلاً يقول في البيان و التبيين (ج 2، ص 5): «و قد علمنا ان اخطب الناس الفرس، و اخطب الفرس اهل فارس، و اعذبهم كلاماً و اسهلهم مخرجاً و احسنهم ولاءً و اشدهم فيه تمكناً اهل مرو، و افصحهم بالفارسيه الدريه (الحديثه) و باللغه الفهلويه (القديمه) اهل قصبه الاهواز … و من احب ان يبلغ في صناعه البلاغه و يعرف الغريب و يتبحرّ في اللغه فليقرأ كتاب «كاروند»، و من احتاج الي العقل و الادب و العلم بالمراتب و العبر و المثلات و الالفاظ الكريمه و المعاني الشريفه فلينظر الي «سير الملوك». كما نراه يقول في موضوع آخر من الكتاب (ص 12): «انا لا نعرف الخطب الا للعرب و الفرس». و ينقل عن ايراني متبحر في اللغه و البلاغه جواباً علي سؤال عن معني البلاغه جاء فيه: «معرفه الفصل من الوصل». و هو ما يعبّر البون الشاسع الذي قطعوه علي صعيد البلاغه.

عبدالرحمن العلوي

الثورة الاسلامية التي حدثت في ايران وتكللت بالانتصار في الحادي عشر من شباط عام 1979، لم تكن حدثاً مثل سائر الاحداث التي تحدث ثم تنتهي بعد فترة وجيزة، بل كانت حدثا تاريخيا عظيما لم يترك تأثيرا على ايران فحسب، بل على سائر ارجاء العالم، لاسيما العالم الاسلامي. ولم يكن هذا التأثير مقتصرا على صعيد دون آخر أو على البعد السياسي دون باقي الابعاد، وانما ترك بصماته الواضحة على جميع الاصعدة والابعاد.

برندگان نوبل ادبیات از آغاز تا امروز

جایزه ادبی نوبل، به عنوان معتبرترین جایزه ادبی، فردا برنده خود در سال 2008 را معرفی می‌كند.  

بحوث في علم اللغات (2 من 2)

 « المفردات الفارسيه في القرآن »

بهاءالدين خرمشاهي

الادب القصي الايراني المعاصر

عبدالرحمن العلوي

  ظهرت القصه القصيره متاخره في ايران نظرا لتاخر ظهور ترجماتها عن اللغات الاوروبيه. إلا انه سرعان ما امتاز الادب القصصي الايراني. كغيره من الانواع الادبيه الاخري. بمدارسه و رواده.

     بامكاننا ان نعدّ كتاب «مسالك المحسنين» الذي الفه ميرزا عبدالرحيم نجار زاده المعروف بـ«طالبوف» عام 1323 هـ، اول قصه ايرانيه معاصره. و هي قصه امتزج فيها العلم بالخيال و تدور احداثها علي جبل دماوند الشاهق عمليه تسلق فريده قام بها فريق علمي.

     و هناك من لا يعتبر هذا الكتاب قصه او روايه علي اساس ان اسلوبه يختلف عن اسلوب الروايه الحديثه، و انه ليس سوي كتاب رحله علي غرار كتب الرحلات و خواطر السياحه التي اشتهرت بها تلك البرهه.

علي هامش التلاقح الأدبي

« القوالب الشعريه في الأدب الفارسي »

عبدالرحمن العلوي

في ضوء التواصل الثقافي

 « التأثير المتبادل بين الفارسيه و العربيه »

عبدالرحمن العلوي

« أثر العربية‌ في‌  الشعر الفارسي‌ »

اللغة‌ كسائر مظاهر الحياة‌ تعمل‌ فيها الحوادث‌ و الطواري‌ء فتعطيها شيئا" و تأخذ منها شيئاً، فقد تتغير مبانيها و صورها علي‌ مرور الزمان‌ و كثرة‌ العوامل‌ فإذا بها لغة‌ أخري‌ قد لا تشبه‌ أصلها في‌ شي‌ء و لا يجمعها معها لفظ‌ ،و ذلك‌ إذا ما تهيأت‌ لها أسباب‌ التغيير و التبديل‌ و التجديد، و هذا ما طرأ علي‌ جميع‌ اللغات‌ البشرية‌ عند مرورها بعوارض‌ زمنية‌ عملت‌ فيها عملها ، و من‌ هذه‌ اللغات‌ كانت‌ اللغة‌ الاءيرانية‌ .

              لقد مرت‌ اللغة‌ الاءيرانية‌ بثلاثة‌ أدوار: دور اللهجات‌ القديمة‌، و

ضرب المثل ها نمونه هایی مشخص و برجسته  از فرهنگ عامیانه اند که گاه در نثری کوتاه و آهنگین و گاه در مصرعی یا بیتی به شکی فشرده و موجز نمود می یابند. بسیاری از مثل ها چکیده یک تمثیل مفصل یا یک داستان بلند عامیانه اند که در کوتاه ترین و زیبا ترین شکل ممکن بروز یافته و بر زبان خاص و عام جاری اند. به همین منظور بحث در باب ادبیات عامیانه بی ذکر مثل ها و متل ها و حکایات و داستان های رایج بین مردم کاملا بیهوده است .     

1. معروفترین ضرب المثل ها و کنایات فارسی به ترتیب حروف الفبا  

  آب از دستش نمیچكه

آب از سر چشمه گله

آب از آب تكان نمیخوره

آب از سرش گذشته

آب پاكی روی دستش ریخت

اندیشیدن ممنوع!

چراغ، قرمز است..

سخن گفتن ممنوع!

چراغ، قرمز است..

بحث پیرامون علم دین و

صرف و نحو و

شعر و نثر، ممنوع!

اندیشه منفور است و زشت و ناپسند!

(زاده‌ ۲۱ مارس ۱۹۲۳، درگذشته‌ ۳۰ آوریل ۱۹۹۸) از بزرگ‌ترین شاعران و نویسندگان جهان عرب بود.

نزار در یکی از محله‌های قدیمی شهر دمشق سوریه به‌ دنیا آمد.

هنگامی که‌ ۱۵ ساله‌ بود خواهر ۲۵ ساله‌اش به‌ علت مخالفت خانواده‌اش با ازدواج با مردی که‌ دوست داشت اقدام به‌ خودکشی نمود. در حین مراسم به‌ خاکسپاری خواهرش وی تصمیم گرفت که‌ با شرایط اجتماعی که‌ او آن را مسبب قتل خواهرش می‌دانست بجنگد.

وی به زبانهای فرانسه ، انگلیسی و اسپانیولی نیز مسلط بود و مدت بیست سال در دستگاه دیپلماسی سوریه خدمت کرد.

حب استثنائی لامرأة استثنائیة

أكثر ما یعذبنی فی حبك..
 أنی لا أستطیع أن أحبك لأكثر..
 وأكثر ما یضایقنی فی حواسی الخمس
 أنها بقیت خمسا.. لا أكثر..

قبانی شاعر عشق و زن

دكتر شفیعی‌كدكنی در كتاب شاعران عرب آورده است (نقل به مضمون): چه بخواهیم و چه نخواهیم، چه از شعرش خوشمان بیاید یا نه، قبانی پرنفوذترین شاعر عرب است.
پرنفوذترین!‌ این به گمان من دلچسب‌ترین تعریفی ا‌ست كه می‌توان از یك شاعر كرد. خود نزار در مصاحبه‌ای می‌گوید: من می‌توانم از نظر شعری میان اعراب اتحاد ایجاد كنم، كاری كه اتحادیه كشورهای عرب هنوز از نظر سیاسی نتوانسته انجام دهد!
نزار قبانی شاعری بالفطره است. حتی وقتی آثار نثر او _ مصاحبه‌ها یا اتوبیوگرافی درخشانش (داستان من و شعر) _ را می‌خوانیم، اوج تصویرسازی لطیف و گویا و سه بعدی‌اش را می‌بینیم. تصاویر او واقعا سه بعدیست: در ذهنت به ناگاه عمق می‌یابند و موج به موج دریایی را خلق می‌كنند: